خوراک و آداب و روسوم

کشتی گیری و گاوبازی

مراسم ازدواج

مراسم عروسی در شهرها و روستاهای مازندران با مشابهت هایی برگزار می شود.در این جا به نمونه ای از این مراسم اشاره می شود:
بدین ترتیب که جشن پلوخوران مفصلی همراه با ترانه ها،رقص ها و آوازهای محلی ترتیب می دهند و سازهای محلی می نوازند. جشن عروسی درخانه پدرعروس ترتیب می یابد. پس از انجام تشریفات جشن عروس را سوار براسب به خانه داماد می برند.

داماد هم از فاصله دور سوار براسب به پیشوازعروس می آید و برای اطرافیان سکه و نقل پخش می کند.در قدیم به جای سکه و نقل نارنج پرت می کردند. از مراسم جالب توجه عروسی های مهم ساکنین اطراف چالوس کشتی گیری و گاوبازی است. در صورتی که عروس و داماد هر دو، یا یکی از آنها از خانواده ثروتمند یا سرشناس باشند،مراسم کشتی گیری و گاوبازی خاصی ترتیب می دهند که در زبان طبری به آن “ورزا جنگی” می گویند.

انتخاب همسر

در گذشته های دور به ندرت پسران حق انتخاب همسر آینده ی خود را داشتند . پدر و مادرها بودند که در این مورد تصمیم می گرفتند البته آنان ابتدا تصمیم خود را در مورد دختر مورد نظر با پسرشان در میان می گذاشتند . پسر حتی اگر مخالف بود در بسیاری از مواقع به خاطر حجب و حیا مخالفت خود را اظهار نمی داشت. اگر پدر و مادری به پسر پیشنهاد انتخاب همسر می دادند(البته نه خودشان بلکه با فرستادن پیغام برای پسرشان) باز هم اتفاق می افتاد. پسر همه ی اختیارات و انتخاب همسر را به پدر و مادرش واگذار می کرد.

 پسندیدم
سیزده شو

مراسم سیزدهم تیرماه

(زبان مازندرانی: تِرما سِزدِ شو)
از دیگر مراسم سنتی و رسمی مازندران تیرماه سیزده است که در اواسط آبان هر سال برگزار می‌شود.البته روایات مختلف در مورد تیرماه سیزده وجود دارد. می‌گویند پیروزی کاوه بر ضحاک و آرش کمانگیر و جشن مهرگان است.

در این شب همه خانواده کنار هم جمع می‌شوند و تا پاسی از شب به خوردن تنقلات و گوش دادن به قصه و افسانه‌های بزرگترها سپری می‌کنند.جوانان هم با در دست داشتن ترکه‌ای بلند که کیسه‌ای به انتهای آن بسته شده است. همراه کودکان به در خانه‌ها رفته و با سر و صدا و کوبیدن چوب به در خانه‌ها و لال بازی از صاحب خانه تقاضای هدیه می‌کنند.که ازصاحبخانه به آنها پول، میوه، شیرینی داده می‌شود.هنگامی که لال به همراه گروه خود در کوچه‌ها شروع به حرکت می‌کند این اشعار را می‌‌خواند: لال بیمو، لال بیمو، پارسال و پیرار بیمو. چل بزن دیگه بزن، لال انه لالک انه، پیسه گنده خوانه، سالو ما ارزون نوه، لال مار رسوا نو، لال انه لالک انه، پاربورده امسال انه، لال آمده،

که در معنی:لال آمده، پارسال و امسال امده، چرخ نخ ریسی را حرکت بده، به دیگ بزرم، لال آید، لال کوچک می‌آید، کسی که شیرینی پیس کنده می‌‌خواهد می‌آید،سال و ماه ارزان نمی‌شود، لال بزرگ رسوا نمی‌شود، لال می‌آید، لال کوچک می‌آید، پارسال رفته امسال می‌آید.

 

 پسندیدم
یکی از مراسم قابل توجه در ارتباط با ذخیره آب

مراسم چاه برف

(زبان مازندرانی: وَرف رِ چال)
یکی از مراسم قابل توجه در ارتباط با آب در روستای اسک واقع در جاده هزار مراسم ورف چال است، این مراسم در یکی از روزهای جمعه،در فاصله اول تا پانزده اردیبهشت ماه که آخرین برف‌های زمستانی در حال ذوب شدن است انجام می‌شود،تاریخ اجرای این مراسم قبلا” از طرف بزرگان محل به اطلاع عموم رسانده می‌شود.که در این روز کلیه مردان محل جهت انجام مراسم ورف چال واقع در دامنه کوه دماوند، پس از صرف صبحانه با همراه داشتن غذای ظهرو بساط میوه و چای از روستا خارج می شوند، امور روستا در این روز در دست زن‌های محل است که با اجتماع درمساجد و نقاط دیگر به اجرای برنامه‌هایی مانند عروس و داماد شاه وزیر بازی و … سرگرم هستند

روز مراسم

زنان با سر و وضعی آراسته در محوطه ای گرد می آیند وبه انجام بازی های مختلف می پردازند، بر سر دروازه روستا دو زن از ورود مردان جلوگیری می نمایند.اگر مردی وارد شود او را به شکل زنان در می آورند و پیرامون محل می گردانند،آن روز حکومت در دست زنان است و یکی از زنان شایسته را بعنوان حاکم معرفی می نمایند.
مردان روستا پس از رسیدن به محل ورف چال اقدام به جدا کردن قطعات برف از کوه می‌کنند. هر کس به توانایی خود مقداری از قطعات آخرین برف زمستانی را به داخل چاه می‌‌ریزد. پس از پرشدن چاه از برف و پوشانیدن در چاه مردان به صرف ناهار در اطراف چاه می‌‌پردازند. سپس همگی به روستا باز می‌‌گردند، مراسم ورف چال به عنوان میراث معنوی جهانیان در سازمان یونسکو به ثبت جهانی رسیده است.

 پسندیدم
آرش کمانگیر

جشن بزرگ تیرگان

جشن تیرگان در اول مردادماه سال جاری در آمل برگزار می شود که بهانه ای برای پاسداشت آیین های محلی مازندران است.
در برخی دیگر از نقاط مازندران نیز آن را منسوب به پرتاب تیر آرش از آمل به سوی ملک توران که موجب پایان بخشیدن به جنگ های چند ساله ایران و توران گردید می دانند و آن را در ۱۲ تا ۱۵ ماه تیر ( بسته به اعتقادات محلی ) و همین طور بنابر تقویم مازندرانی یا تقویم خورشیدی جشن می گیرند.

جشن تیرگان

در مازندران به مناسبت پرتاب تیر آرش از فراز البرز کوه و در پی آن جان دادن آرش در راه آزادی میهن برگزار می‌شود. در حال حاضر “آرش کمانگیر” نه یک مسئله منحصر به مازندران،که یک اسطوره بی همتای ملی و جهانی است. در هیچ یک از اساطیر دنیا، ما با چنین داستان گیرا و بی نظیری مواجه نیستیم.آرش کمانگیر برای مازندران می تواند یک برند جهانی باشد که این خود یکی از مهمترین مزیت‌های رقابتی در گردشگری برای مازندران است.
از حدود پنج هزار سال پیش ، هرجا که سومریها در سنگ نوشته هایشان و بعدا آشوریان، یونانیان، هخامنشیان به مردم ساکن ساحل دریای مازندران مثل آماردها، کادوسیها، کاسپین ها، دیلمییان و تپورها اشاراتی کرده اند،از آنان به عنوان متحد یا متخاصم نام می برند و نه خراج ده و یا مطیع ملل دیگر. خطه ی شمال بارها مورد تجاوز و لشگرکشی قرار می گیرد، اما رشادت، رزمندگی، استقلال طلبی و میهن دوستی شان همیشه داغ حسرت اشغال سرزمینشان را بر دل متجاوزان گذاشته است:
از آدم تا به اکنون شاه بی مر / کجا بودند شاه هفت کشور
نه آن کشور به پیروزی گشادند / نه باژ خود به آن کشور نهادند

 پسندیدم